โรคจิตเภท (Schizophrenia) คืออะไร? เข้าใจและรับมือให้เหมาะสม

โรคจิตเภท หรือที่คนทั่วไปเรียกขานสั้น ๆ ว่าโรคจิต (Schizophrenia) เป็นหนึ่งในโรคจิตเวชที่เกิดจากความผิดปกติทางจิต (Psychotic Disorder) ที่รุนแรงและเรื้อรัง มีผลให้ความคิด การรับรู้ และพฤติกรรมผิดแปลกไป มักมีอาการประสาทหลอน หูแว่ว หลงผิด และมีความผิดปกติของกระบวนการวิธีคิด ทำให้ความสามารถในการใช้ชีวิตประจำวันและการทำสิ่งต่าง ๆ ผิดปกติไป

อาการของโรคจิตเภท

อาการของโรคจิตเภทจะแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล โดยอาการจะมีได้หลากหลายรูปแบบและหลายระดับ สามารถแยกได้ออกเป็น 3 อาการหลัก ๆ ดังนี้

1. อาการด้านบวก (Positive Symptoms)

เป็นอาการของโรคจิตเภทที่แสดงออกมาทางพฤติกรรม และความคิดที่ผิดปกติมากกว่าคนทั่ว ๆ ไป ได้แก่

อาการหลงผิด (Delusion) อาการที่มีความคิด ความเชื่อ ไม่ตรงกับความเป็นจริงและไม่สามารถเปลี่ยนแปลงความคิดและความเชื่อเหล่านั้นได้ เช่น เชื่อว่าจะมีคนมาทำร้าย หลงผิดว่าตัวเองมีพลังพิเศษ เป็นต้น

อาการหลอนประสาทชัดเจน (Prominent Hallucination) อาการที่เกิดขึ้นโดยไม่มีสิ่งเร้าภายนอกเป็นตัวกระตุ้น เช่น หูแว่วได้ยินเสียงคนพูดคุย เห็นภาพคน สัตว์ สิ่งของทั้งที่ไม่มีอยู่จริง เป็นต้น

อาการพูดไม่เป็นแบบแผน (Disorganized Speech) อาการพูดในลักษณะหัวข้อวลี หรือประโยคที่ไม่สัมพันธ์กัน

อาการพฤติกรรมไม่เป็นแบบแผน (Disorganized Behavior) อาการพฤติกรรมที่ผิดแปลกไปจากธรรมเนียมปฏิบัติของคนในสังคม เช่น ไม่ใส่เสื้อผ้า การเล่นอุจจาระ ปัสสาวะ เป็นต้น

อาการพฤติกรรมเคลื่อนไหวผิดแปลกไปจากปกติ (Catatonic Behavior) เช่น การเคลื่อนไหวมากเกินไป น้อยเกินไป หรือนิ่งแข็งอยู่กับที่ เป็นต้น

2. อาการด้านลบ (Negative Symptoms)

เป็นอาการผิดปกติของโรคจิตเภทที่แสดงออกมาขาด หรือบกพร่องจากสิ่งที่คนทั่วไปควรมีไม่ว่าจะเป็นอาการเก็บตัว เฉยเมยต่อสิ่งรอบข้าง ความคิดอ่านและการพูดลดลง การขาดความสนใจในการเข้าสังคม หรือกิจกรรมที่เคยทำ เริ่มไม่ดูแลสุขภาพอนามัยส่วนตัว ไปจนถึงอาการแสดงอารมณ์ทื่อ (Blunted Affect) ต่อผู้คนและสิ่งแวดล้อม

3. อาการด้านการรู้คิด (Cognitive Symptoms)

เป็นอาการผิดปกติของโรคจิตเภทที่แสดงออกมาทางการรู้คิด ซึ่งจะลดทอนความสามารถด้านความจำ ทักษะ การใช้ชีวิต เช่น ความสามารถในการจัดการ การตัดสินใจ การวางแผนลดลง ความใส่ใจในสิ่งใดสิ่งหนึ่งลดลง ไปจนถึงความสามารถในการจดจำบกพร่อง จำข้อมูลเฉพาะหน้าได้ลดลง เป็นต้น

อาการโรคจิตเภทที่พบได้บ่อย

อาการประสาทหลอน หูแว่ว เห็นภาพหลอน ได้กลิ่น หรือรับรสที่ไม่มีอยู่จริง

หลงผิด เชื่อในสิ่งที่ไม่มีอยู่จริง

มีกระบวนการคิดที่ผิดปกติ

มีพฤติกรรมแปลก หรือมีลักษณะการเคลื่อนไหวที่ผิดปกติ

พูดจาสับสน วกวน อันเป็นผลมาจากอาการประสาทหลอนหรืออาการหลงผิด

ความสนใจหรือความกระตือรือร้นในการใช้ชีวิตลดลง

เสียความสามารถในการดูแลสุขลักษณะของตัวเอง

หลีกเลี่ยงการเข้าสังคม

มีปัญหาด้านความสามารถทางการคิด-การรับรู้-การเข้าใจสิ่งต่าง ๆ

ความสามารถในการประมวลผลและการตัดสินใจลดลง

สมาธิและความจำแย่ลง

อาการโรคจิตเภทเข้าสู่ “ภาวะฉุกเฉิน” เป็นอย่างไร?

อาการที่แสดงให้เห็นว่าผู้ป่วยกำลังเข้าสู่ภาวะฉุกเฉินจากการป่วยโรคจิตเภท คืออาการที่มีความคิดทำร้ายตัวเองหรือความคิดฆ่าตัวตาย เมื่อครอบครัวหรือคนใกล้ชิดเริ่มสังเกตเห็นอาการดังกล่าว ให้รีบพาผู้ป่วยไปเข้ารับการดูแลอย่างเร่งด่วน

เมื่อไหร่ควรพบแพทย์

ควรพบแพทย์เมื่อมีอาการเข้าข่ายโรคจิตเภทเพื่อรับการรักษาอย่างเหมาะสม เนื่องจากธรรมชาติของผู้ป่วยโรคดังกล่าว จะเริ่มค่อย ๆ สูญเสียความสามารถในการรู้สึกตัวได้ว่ามีความผิดปกติ จึงทำให้ไม่สามารถรับรู้ได้ด้วยตัวเอง ต้องให้ครอบครัวและผู้ใกล้ชิดคอยสังเกต เพื่อพาไปพบจิตแพทย์เพื่อรับการบำบัดและรักษา

การวินิจฉัย

เนื่องจากโรคทางกาย/ โรคทางระบบประสาท หรือการใช้ยา/สารบางชนิดอาจเป็นสาเหตุของอาการคล้ายโรคจิตเภทได้ จึงจำเป็นต้องได้รับการซักประวัติ ตรวจร่างกาย และตรวจทางห้องปฏิบัติการตามความเหมาะสมเพื่อวินิจฉัยแยกโรคก่อนเสมอ นอกจากนี้อาจมีการประเมินด้วยแบบทดสอบที่จำเพาะเพื่อยืนยันการวินิจฉัยและวางแผนการรักษาที่เหมาะสม

การรักษา

โรคจิตเภทจำเป็นต้องได้รับการรักษาอย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต เพื่อบรรเทาอาการและลดความรุนแรงของโรค โดยการรักษาที่ใช้จะมีทั้งการใช้ยา การทำจิตบำบัด พฤติกรรมบำบัด และการบำบัดร่วมทั้งครอบครัว เพื่อให้ผู้ป่วยสามารถใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างปกติที่สุด บางกรณีอาจมีการรักษาด้วยไฟฟ้า หรือจำเป็นต้องเข้ารับการรักษาตัวในโรงพยาบาลตามอาการและข้อบ่งชี้

เข้ารับการรักษาโรคจิตเภท โดยทีมแพทย์เฉพาะทางและบุคลากรที่มีความมืออาชีพที่โรงพยาบาลแบงค็อก เมนทัล เฮลท์

หากท่านกำลังมองหาโรงพยาบาลจิตเวชที่มีจิตแพทย์และทีมสหสาขาวิชาชีพเฉพาะทาง โรงพยาบาลแบงค็อก เมนทัล เฮลท์ พร้อมให้การดูแลอย่างใส่ใจเพราะเราเป็นโรงพยาบาลจิตเวชเฉพาะทางในเครือของโรงพยาบาลเวชธานี ที่มีคลินิกเฉพาะทางช่วยดูแลผู้ป่วยโรคจิตเภทอย่างใกล้ชิด พร้อมดูแลทั้งแบบผู้ป่วยนอกและผู้ป่วยใน ภายใต้การบำบัดและรักษาโดยทีมสหสาขาวิชาชีพที่มากประสบการณ์ ครบครันด้านเครื่องมือและกิจกรรมบำบัด เพื่อให้ผู้ป่วยโรคจิตเภทสามารถใช้ชีวิตร่วมกับผู้อื่นในสังคมได้ นัดหมายและสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม โทร 02-589-1889 เวลา 8.00-20.00 น.