เช็กอาการ โรคกลัว ที่อาจเป็นโดยไม่รู้ตัว

ความกลัวเป็นอารมณ์พื้นฐานหนึ่งของทุกคน เป็นปฏิกิริยาตอบสนองต่อสิ่งที่จะเป็นอันตรายกับตัวเราเอง เช่น กลัวเสียงฟ้าร้องฟ้าผ่า กลัวความสูง กลัวสัตว์ร้าย ซึ่งความกลัวเหล่านี้มักจะกระตุ้นให้เกิดการเตรียมตัวรับมือกับอันตรายที่อาจจะเกิดขึ้น

ส่วนโรคกลัว หรือ Phobia คือความรู้สึกกลัว และกังวลใจอย่างมาก กับสถานการณ์ที่ไม่ได้อันตราย เช่น การกลัวแมงมุมโดยที่ทราบว่าแมงมุมเองนั้นก็ไม่สามารถทำอันตรายถึงแก่ชีวิตได้ และความกังวลที่เกิดขึ้นไม่สามารถควบคุมได้และส่งผลกระทบต่องาน ความสัมพันธ์หรือการใช้ชีวิต

โรคกลัวเฉพาะอย่างแบ่งออกเป็น 4 ประเภทที่พบบ่อย

1. กลัวปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ เช่น Astrophobia กลัวฟ้าร้องฟ้าผ่า, Aquaphobia กลัวน้ำ
2. กลัวสัตว์ต่างๆ เช่น Cynophobia กลัวสุนัข, Ophidiophobia กลัวงู, Entomophobia กลัวแมลง
3. กลัวสถานการณ์บางอย่าง เช่น Claustophobia กลัวที่แคบ, Acrophobia กลัวความสูง
4. กลัวเลือด กลัวเข็มฉีดยา

สาเหตุของโรคกลัว

โรคกลัวอาจเกิดตามหลังประสบเหตุการณ์ที่รุนแรง เช่น ถูกสัตว์กัด, ติดอยู่ในลิฟต์, เกิดตามหลังจากเคยเห็นบุคคลอื่นเจอสถานการณ์ที่รุนแรง เช่น เคยเห็นคนจมน้ำ, เกิดจากมีอาการ panic attack ในสถานการณ์ที่คาดไม่ถึง เช่น ในรถสาธารณะ, หรือเกิดจากการได้รับข้อมูลบางอย่าง เช่น การรับข่าวเกี่ยวกับเครื่องบินตกมากๆ

ปัจจัยเสี่ยงการเกิดโรคกลัว

• พื้นฐานอารมณ์ เช่น การมองโลกในแง่ลบ ขี้กังวล แยกตัว หงุดหงิดง่าย หรือซึมเศร้า
• สิ่งแวดล้อม เช่น ผู้ปกครองที่มีความระมัดระวังและกังวลมาก
• เกินไป จนทำให้เด็กไม่ค่อยได้กล้าลองผิดถูกด้วยตัวเอง, สูญเสียหรือแยกจากผู้ดูแล, และการเคยถูกทำร้ายร่างกายหรือถูกทอดทิ้ง จะทำให้เด็กเกิดภาวะวิตกกังวลได้ง่าย
• พันธุกรรมและสภาวะร่างกาย เช่น คนที่มีญาติสายตรงกลัวสัตว์ มีโอกาสกลัวสัตว์มากขึ้น มีการศึกษาในฝาแฝดพบว่าการกลัวสัตว์ กลัวเลือดหรือเข็ม หรือกลัวสถานการณ์ต่างๆ มีความคล้ายกันถึง 1 ใน 3

อาการของโรคกลัวเฉพาะอย่าง

• กลัวหรือกังวลมากกับสถานการณ์บางอย่าง หรือสิ่งของบางชนิด เช่น ความสูง สัตว์ เลือด เข็ม
• ในเด็กที่ยังไม่สามารถเล่าความรู้สึกออกมาได้ อาจมีอาการร้องไห้งอแง ไม่ยอมห่างจากผู้ดูแล
• สถานการณ์หรือสิ่งของนั้น จะกระตุ้นให้เกิดความกังวลหรือกลัวทุกครั้งที่ต้องเผชิญ
• มีพฤติกรรมหลีกเลี่ยงสถานการณ์หรือสิ่งของนั้น เพื่อลดความวิตกกังวลหรือกลัว
• ความกลัวและกังวลที่เกิดขึ้น ไม่สมเหตุสมผลกับสถานการณ์ที่เจอ แต่ต้องไม่ใช่ความกลัวที่เกิดจากวัฒนธรรมหรือความเชื่อ
• ความกลัวและกังวลเกิดขึ้นต่อเนื่องเกิน 6 เดือน
• ความกลัวกังวลจนต้องหลีกเลี่ยงสถานการณ์หรือสิ่งของนั้น ทำให้เกิดความเครียด หรือส่งผลต่อการใช้ชีวิต การทำงาน หรือความสัมพันธ์

อย่างไรก็ตาม หากพบว่าตัวเองเกิดอาการกลัวจนส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิต ในด้านของการทำงานและความสัมพันธ์ สามารถรักษาได้โดยการค่อย ๆ เผชิญหน้ากับสิ่งที่กลัวยิ่งได้รับการรักษาเร็วก็สามารถลดความเสี่ยงการเกิดปัญหาสุขภาพจิตอื่นได้ เช่น ภาวะซึมเศร้า วิตกกังวล และการใช้สารเสพติด

แพทย์หญิงอริยาภรณ์ ตั้งชีวินศิริกูล