แบบทดสอบจิตวิทยา “เรามีอาการซึมเศร้าอยู่หรือเปล่า ?”

“โรคซึมเศร้า” หรือ “ภาวะซึมเศร้า” เป็นอาการที่เกิดขึ้นได้กับทุกคน ไม่ว่าจะเป็นใครก็ตาม และหลายครั้งผู้ป่วยรวมถึงคนรอบข้างอาจจะไม่รู้ตัวว่ามีอาการของโรคซึมเศร้า ทำให้ไม่ได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิด และกลายเป็นปัญหาสุขภาพจิตเรื้อรังได้ ด้วยเหตุนี้ ทุกคนจึงควรเช็กอาการโรคซึมเศร้าโดยการทำแบบทดสอบโรคซึมเศร้าเป็นประจำ โดยเฉพาะผู้ที่ทำงานหนัก เรียนหนัก หรืออยู่ในสภาพแวดล้อมที่กดดัน เพื่อตรวจสอบว่าตนเองมีภาวะซึมเศร้ามากแค่ไหน และควรไปพบจิตแพทย์หรือไม่

แบบทดสอบจิตวิทยาเกี่ยวกับภาวะซึมเศร้าที่นิยมก็คือ Patient Health Questionnaire (PHQ-9) ซึ่งเป็นแบบประเมินโรคซึมเศร้าอย่างง่าย ทำออนไลน์ได้ ตอบคำถามเพียง 9 ข้อ ก็จะช่วยทำให้รู้ว่าตนเองมีความเสี่ยงหรือไม่

แบบทดสอบโรคซึมเศร้า PHQ-9

สำหรับการทดสอบโรคซึมเศร้าหรือภาวะซึมเศร้าจะใช้วิธีการให้คะแนนตั้งแต่ 0-3 คะแนน โดยให้สังเกตว่าช่วงเวลา 2-4 สัปดาห์ที่ผ่านมา มีความรู้สึกเหล่านี้กวนใจหรือไม่ และเป็นมากน้อยแค่ไหน โดยให้คะแนนดังนี้ 

• 0 ไม่มีเลย
• 1 เป็นบางวัน (1 – 7 วัน)
• 2 เป็นบ่อย (มากกว่า 7 วัน)
• 3 เป็นทุกวัน

เช็กคำตอบจากการทดสอบโรคซึมเศร้า

เมื่อทำแบบทดสอบซึมเศร้าแล้ว ให้รวมคะแนนที่ได้จากทั้ง 9 ข้อแล้ว ไปดูคำตอบกันเลยว่าเราควรจะไปพบจิตแพทย์หรือไม่

0-4 คะแนน แทบจะไม่มีภาวะซึมเศร้าเลย

ไม่จำเป็นต้องไปพบจิตแพทย์ ผลจากบททดสอบโรคซึมเศร้าแสดงให้เห็นว่าแทบจะไม่มีภาวะซึมเศร้าหรือมีปัญหาสุขภาพจิตเลย

5-9 คะแนน มีภาวะซึมเศร้าเล็กน้อย

หากทำแบบสอบถามโรคซึมเศร้าแล้วได้ 5-9 คะแนน ในเบื้องต้นแนะนำให้รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ เน้นอาหารที่มีประโยชน์และช่วยลดภาวะซึมเศร้า ปรับสมดุลทางอารมณ์ อย่างผักใบเขียว อาโวคาโด ธัญพืชไม่ขัดสี ช็อกโกแลต ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ

หากอาการที่เกิดขึ้นกินระยะเวลายาวนาน ไม่จางหายไปสักที แนะนำให้ไปพบจิตแพทย์เพื่อวินิจฉัยและเข้ารับการรักษาโรคซึมเศร้าอย่างละเอียด

10-14 คะแนน มีภาวะซึมเศร้าในระดับปานกลาง

เบื้องต้นแนะนำให้รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ นอนหลับพักผ่อนอย่างเพียงพอ และออกไปเจอเพื่อนใหม่ ๆ หรือหากิจกรรมนอกบ้าน พยายามอยู่ห่างไกลจากสิ่งที่ทำให้เครียดหรือวิตกกังวล แต่หากยังไม่ดีขึ้นให้รีบไปพบจิตแพทย์ เพื่อหาสาเหตุของโรคซึมเศร้าแล้วทำการรักษาต่อไป

แพทย์จะพิจารณาการรักษาตามความเหมาะสม โดยดูว่ากระทบต่อชีวิตประจำวันของผู้ป่วยหรือไม่

15-19 คะแนน มีภาวะซึมเศร้าค่อนข้างรุนแรง

ควรพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยตรวจโรคซึมเศร้าและรักษา ไม่ควรอยู่ตามลำพังคนเดียวนาน ๆ แนะนำว่านอกจากจะดูแลสุขภาพร่างกาย รับประทานอาหารดี ออกกำลังกาย และนอนหลับแล้ว ควรออกไปทำกิจกรรมนอกบ้านบ้าง แนะนำให้ไปพบแพทย์ โดยแพทย์จะวินิจฉัยอาการและอาจจะให้รับประทานยาต้านซึมเศร้า ไปพร้อมกับการทำจิตบำบัดร่วมกัน

20-27 คะแนน มีภาวะซึมเศร้าอย่างรุนแรง

แนะนำให้รีบไปพบจิตแพทย์โดยด่วน ซึ่งแพทย์มักจะให้รับประทานยาต้านซึมเศร้า และอาจจะให้ทำจิตบำบัดร่วมด้วย

นอกจากแบบทดสอบโรคซึมเศร้า PHQ-9 ซึ่งเป็นแบบทดสอบจิตวิทยาจำนวน 9 ข้อแล้ว ยังมีแบบทดสอบโรคซึมเศร้า 20 ข้อ หรือ CES-D (Center for Epidemiologic Studies-Depression Scale) รวมถึงแบบทดสอบสุขภาพจิตอื่น ๆ ที่ช่วยเช็กโรคซึมเศร้าหรืออาการผิดปกติที่ควรเฝ้าระวัง หากพบความผิดปกติหรือเสี่ยงต่อภาวะซึมเศร้า ให้นัดหมายกับจิตแพทย์เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริงและทำการรักษาต่อไป

แบงค็อก เมนทัล เฮลท์ พร้อมดูแลสภาพจิตใจของทุกคน

โรงพยาบาลแบงค็อก เมนทัล เฮลท์ โรงพยาบาลด้านจิตเวช ในเครือโรงพยาบาลเวชธานี เพียบพร้อมด้วยบุคลากรทางการแพทย์ด้านสุขภาพจิตที่มากประสบการณ์ หากคุณทำแบบทดสอบโรคซึมเศร้า และได้คะแนนค่อนข้างสูง แล้วต้องการเข้ารับการรักษาและรับความช่วยเหลือ สามารถโทรนัดหมายจิตแพทย์ของโรงพยาบาล BMHH ได้ที่เบอร์ 02-589-1889

ข้อมูลอ้างอิง 

1. Patient Health Questionnaire (PHQ-9). สืบค้นเมื่อวันที่ 28 เมษายน 2567 https://www2.gov.bc.ca/assets/gov/health/practitioner-pro/bc-guidelines/depression_patient_health_questionnaire.pdf