เช็กอาการนอนไม่หลับแบบไหนต้องพบแพทย์

หากมีปัญหาการนอนหลับยาก หลับไม่สนิท ตื่นง่าย และใช้ยานอนหลับมานานกว่า 4 สัปดาห์ จนส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิต เช่น การทำงาน การเรียน และสุขภาพ อาจจะเข้าข่ายโรคนอนไม่หลับ แนะนำให้มาพบจิตแพทย์เพื่อเข้ารับการรักษา

เช็ก 3 อาการที่ควรปรึกษาแพทย์

1. มีปัญหาในการนอนหลับหรือหลับไม่สนิทเป็นเวลานานกว่า 1 เดือน
2. ใช้ยานอนหลับนานกว่า 2 ถึง 4 สัปดาห์
3. การนอนไม่หลับส่งผลกระทบต่อสุขภาพร่างกาย การทำงาน หรือการใช้ชีวิต

แนวทางการดูแลตนเองเบื้องต้น เมื่อมีอาการนอนไม่หลับให้ปฏิบัติดังนี้

• เข้านอนเมื่อรู้สึกง่วง
• หากนอนไม่หลับภายใน 15 ถึง 20 นาที อาจลุกจากเตียงเพื่อไปทำกิจกรรมอื่น ๆ ที่ช่วยให้ผ่อนคลาย แล้วจึงกลับมานอนอีกครั้ง
• ใช้เตียงห้องนอนเพื่อการนอนเท่านั้น ไม่อ่านหนังสือ รับประทานอาหาร ดูทีวี หรือทำงานในห้องนอน
• เข้านอนและตื่นนอนเวลาเดิมทุกเช้า
• หลีกเลี่ยงการงีบหลับระหว่างวัน
• จัดสภาพแวดล้องในห้องนอนให้เหมาะสม เช่น มืดสนิท ไม่มีเสียงรบกวน หรืออาจมีดนตรีเบาๆ หรือเสียงที่ทำให้นอนหลับ เช่น White noise มีเตียงและหมอนที่นอนแล้วสบาย อุณหภูมิเหมาะสม ไม่ร้อนหรือเย็นเกินไป
• ทำกิจกรรมที่ทำให้รู้สึกผ่อนคลายในช่วงเย็นและก่อนเข้านอน เช่น อ่านหนังสือ ฟังธรรมะ ฟังเพลง นั่งสมาธิ
• หลีกเลี่ยงการใช้คอมพิวเตอร์ โทรศัพท์มือถือ และแท็บเล็ตต่างๆอย่างน้อย 1 ชั่วโมงก่อนเข้านอน
• หลีกเลี่ยงการรับประทานเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนอย่างน้อย 2 ชั่วโมงก่อนเข้านอน
• หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์ เนื่องจากจะทำให้หลับไม่สนิท
• ออกกำลังกายทุกวัน แต่เว้นช่วงเวลาก่อนเข้านอนอย่างน้อย 90 นาที
• จัดการกับความเครียด ซึ่งอาจเป็นสาเหตุของการนอนไม่หลับ

การประเมินผู้ป่วยที่มาด้วยอาการนอนไม่หลับ

แพทย์จะเริ่มจากการซักประวัติ ตรวจร่างกายโดยละเอียด เพื่อแยกอาการนอนไม่หลับออกจากความผิดปกติทางการนอนอื่น ๆ เช่น อาการขาดหายใจระหว่างการนอน (Obstructive sleep apnea)  จากนั้นแพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะทำการวิเคราะห์หาสาเหตุทั้งทางร่างกาย สภาพจิตใจ หรือปัจจัยภายนอกอื่น ๆ ที่อาจทำให้เกิดปัญหาในการนอน

นอกจากนี้ อาจมีการขอให้ผู้ป่วยบันทึกพฤติกรรมการนอนและตื่นของตนเอง เพื่อใช้ในการประเมินสาเหตุและความรุนแรงของการนอนไม่หลับ และช่วยติดตามความคืบหน้าระหว่างการรักษา หากแพทย์สงสัยว่ามีความผิดปกติของการนอนที่ซับซ้อน อาจแนะนำให้ใช้การตรวจ Polysomnogram โดยการเฝ้าดูสัญญาณต่าง ๆ ของร่างกาย และบันทึกการเปลี่ยนแปลงที่โรงพยาบาลตลอดทั้งคืน

นพ.ณชารินทร์ พิภพทรรศนีย์