อ่านหนังสือไม่เข้าหัว จับใจความไม่ได้ เสี่ยงสมาธิสั้นหรือไม่

การอ่านหนังสือ เป็นกิจกรรมที่จำเป็นต่อการเรียนรู้และการพัฒนาสติปัญญา แต่บางรายอาจเผชิญปัญหาที่ว่า แม้จะพยายามตั้งใจอ่านอย่างเต็มที่ แต่ก็ไม่สามารถจดจำข้อมูลเหล่านั้นได้ดีนัก หรือมีอาการหนักจนอาจเรียกได้ว่า “อ่านหนังสือไม่เข้าหัว” เลยแม้แต่น้อย โดยสาเหตุที่ทำให้เกิดปัญหานี้อาจมีหลายปัจจัย ทั้งจากสภาพแวดล้อมภายนอก เช่น การรบกวนจากสิ่งรอบข้าง หรือจากปัจจัยภายใน เช่น ความเครียด หรือสภาวะจิตใจที่ไม่พร้อมสำหรับการจดจ่อ ซึ่งหากทราบสาเหตุ ก็จะสามารถแก้ไขให้กลับมาอ่านหนังสือและจดจำได้ดียิ่งขึ้น

สาเหตุหลักที่ทำให้อ่านหนังสือไม่เข้าหัว มีอะไรบ้าง ?

ความเครียดและความวิตกกังวล

ภาวะความเครียดและความวิตกกังวลส่งผลโดยตรงต่อการทำงานของสมอง เมื่อร่างกายอยู่ในภาวะเครียด สมองจะหลั่งฮอร์โมนคอร์ติซอล (Cortisol) ซึ่งทำให้ความสามารถในการจดจ่อและประมวลผลข้อมูลลดลง นอกจากนี้ ความวิตกกังวลยังทำให้จิตใจวอกแวก คิดวนเวียนกับเรื่องที่กังวล จนไม่สามารถโฟกัสกับเนื้อหาที่กำลังอ่านได้อย่างมีประสิทธิภาพ

การขาดการพักผ่อนที่เพียงพอ

การนอนหลับที่ไม่เพียงพอหรือคุณภาพการนอนที่ไม่ดีส่งผลกระทบโดยตรงต่อกระบวนการเรียนรู้และความจำ เมื่อร่างกายอ่อนล้า สมองจะทำงานได้ช้าลง ความสามารถในการจดจำและประมวลผลข้อมูลก็จะลดลงอย่างมีนัยสำคัญ

สิ่งรบกวนและการขาดสมาธิ

สภาพแวดล้อมที่มีสิ่งรบกวน ทั้งเสียง แสง หรือการแจ้งเตือนจากอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ ล้วนเป็นปัจจัยที่รบกวนสมาธิในการอ่าน การศึกษาด้านประสาทวิทยาโดย Gloria Mark และคณะ เมื่อปี 2008 พบว่า เมื่อสมาธิถูกรบกวน สมองต้องใช้เวลากว่าหลายนาทีจึงจะกลับมาโฟกัสกับงานเดิมได้อย่างเต็มที่

ความยากง่ายของเนื้อหาที่อ่าน

เนื้อหาที่มีความซับซ้อนหรือใช้ศัพท์เทคนิคมาก อาจทำให้ผู้อ่านต้องใช้พลังงานสมองมากขึ้นในการทำความเข้าใจ หากไม่มีพื้นฐานความรู้ที่เพียงพอในเรื่องนั้น ๆ ก็อาจนำไปสู่ความเหนื่อยล้าทางความคิดและทำให้อ่านหนังสือไม่เข้าหัวได้

โรคสมาธิสั้น (ADHD) กับปัญหาการอ่านหนังสือไม่เข้าหัว

โรคสมาธิสั้น หรือ Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) เป็นความผิดปกติทางพัฒนาการของระบบประสาท ที่ส่งผลต่อการควบคุมการทำงานของสมองในส่วนที่เกี่ยวข้องกับความตั้งใจ การยับยั้งชั่งใจ และการควบคุมพฤติกรรม ผู้ที่มีภาวะ ADHD มักเผชิญความยากลำบากในการรักษาสมาธิ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกิจกรรมที่ต้องใช้ความตั้งใจสูง อาทิ การอ่านหนังสือ

สัญญาณของโรคสมาธิสั้นที่อาจเกี่ยวข้องกับการอ่านหนังสือไม่เข้าหัว

• ไม่สามารถจดจ่อกับกิจกรรมหนึ่ง ๆ เป็นเวลานานได้ แม้จะพยายามบังคับตัวเอง แต่สมองก็มักจะวอกแวกไปคิดเรื่องอื่น หรือสนใจสิ่งแวดล้อมรอบตัวมากกว่าเนื้อหาที่กำลังอ่าน
• มีพฤติกรรมทำหลายอย่างในเวลาเดียวกัน (Multitasking) เช่น อ่านหนังสือพร้อมกับฟังเพลง เล่นโทรศัพท์ หรือดูโทรทัศน์ เนื่องจากสมองต้องการการกระตุ้นอย่างต่อเนื่องเพื่อรักษาระดับความสนใจ
• รู้สึกหงุดหงิดหรือเบื่อหน่ายกับการทำกิจกรรมที่ไม่ตรงกับความสนใจของตนเอง เช่น เมื่อต้องอ่านเนื้อหาที่ไม่ชอบ โดยเฉพาะเนื้อหาที่เป็นวิชาการหรือมีรายละเอียดมาก สมองจะพยายามหาทางหลีกเลี่ยงหรือเปลี่ยนไปทำกิจกรรมอื่นที่ให้ความพึงพอใจมากกว่า
• ไม่สามารถจดจำสิ่งที่อ่านได้ แม้จะอ่านเนื้อหาซ้ำหลายครั้ง ผู้ที่มีภาวะ ADHD อาจพบว่าตนเองไม่สามารถจดจำสาระสำคัญของเรื่องที่อ่านได้ เนื่องจากสมองไม่ได้ประมวลผลข้อมูลอย่างมีประสิทธิภาพในขณะที่อ่าน

อ่านหนังสือยังไงให้เข้าหัว ? รวมเทคนิคที่จะทำให้คุณกลับมาโฟกัสได้อีกครั้ง

ตั้งเป้าหมายในการอ่าน

ควรกำหนดเป้าหมายที่เฉพาะเจาะจงและวัดผลได้ เช่น จะอ่านและทำความเข้าใจบทที่ 1 ภายใน 30 นาที หรือเมื่ออ่านจบแล้วต้องสรุปใจความสำคัญให้ได้ 3 ประเด็นหลัก เพื่อช่วยกระตุ้นให้สมองโฟกัสและประมวลผลข้อมูลได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น

เลือกสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม

ควรเลือกสถานที่ที่มีแสงสว่างเพียงพอ อุณหภูมิเหมาะสม และปราศจากเสียงรบกวน โดยหลีกเลี่ยงการอ่านหนังสือบนเตียงเพราะอาจทำให้ง่วงนอนได้ง่าย นอกจากนี้ ควรปิดการแจ้งเตือนจากโทรศัพท์มือถือและอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ต่าง ๆ เพื่อลดสิ่งรบกวนสมาธิ

ฝึกการจดจ่ออย่างต่อเนื่อง

การฝึกสมาธิเป็นทักษะที่สามารถพัฒนาได้ด้วยการฝึกฝนอย่างสม่ำเสมอ สามารถเริ่มต้นได้ด้วยการตั้งเวลาอ่านในช่วงสั้น ๆ เช่น 15-20 นาที แล้วค่อย ๆ เพิ่มระยะเวลาเมื่อรู้สึกว่าสามารถควบคุมสมาธิได้ดีขึ้น

ใช้เทคนิคการอ่านที่มีประสิทธิภาพ

เช่น การทำสรุปใจความสำคัญ การทำไฮไลต์และจดโน้ตข้อความสำคัญ หรือการตั้งคำถามและหาคำตอบระหว่างการอ่าน เพื่อช่วยให้สามารถเข้าใจและจดจำข้อมูลได้ดีขึ้น

ขอคำปรึกษาจากจิตแพทย์หรือนักจิตวิทยา

หากปฏิบัติตามคำแนะนำข้างต้นถึงวิธีการอ่านหนังสือยังไงให้เข้าหัว แล้วอาการไม่ดีขึ้น ควรเข้ามาปรึกษาจิตแพทย์หรือนักจิตวิทยา เพื่อประเมินว่ามีภาวะที่ต้องได้รับการดูแลเพิ่มเติมหรือไม่

การอ่านหนังสือไม่เข้าหัวอาจดูเหมือนเป็นปัญหาที่เกิดจากความไม่ตั้งใจหรือการขาดสมาธิทั่วไป แต่ในบางกรณี อาจเป็นสัญญาณของโรคสมาธิสั้น (ADHD) ซึ่งส่งผลกระทบต่อการจดจ่อกับการอ่านและการเรียนรู้ หากคุณหรือคนใกล้ตัวกำลังเผชิญกับปัญหานี้ สามารถเข้ารับคำปรึกษาจากจิตแพทย์ได้ที่ Bangkok Mental Health Hospital โรงพยาบาลจิตเวชในเครือโรงพยาบาลเวชธานี พร้อมให้บริการรักษาและดูแลผู้ที่ประสบปัญหาทางด้านสุขภาพจิต รวมถึงการวินิจฉัยและรักษาโรคสมาธิสั้นโดยทีมจิตแพทย์และนักจิตวิทยามืออาชีพ เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยกลับมามีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมหรือนัดหมายล่วงหน้าได้ที่

โทรศัพท์: 02-589-1889

LINE Official Account: @bmhh

Location: https://maps.app.goo.gl/MCKXwQMK1mCshWKdA