หูแว่ว เห็นผี หลอน เสี่ยงเป็นโรคอะไร พร้อมวิธีรับมือ

อาการหูแว่ว หรือการได้ยินเสียงที่ไม่มีอยู่จริงเป็นประสบการณ์ที่หลายคนเคยพบเจอ บางคนอาจได้ยินเสียงเรียกชื่อ เสียงบทสนทนา หรือเสียงดนตรีที่ไม่มีแหล่งที่มา ในอดีตมักถูกมองว่า เป็นเรื่องเหนือธรรมชาติ แต่ในปัจจุบันทางการแพทย์มองว่า อาการหูแว่วอาจเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงปัญหาสุขภาพ ทั้งโรคทางจิตเวช โรคทางระบบประสาท หรือความผิดปกติของอวัยวะต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการได้ยิน

อาการหูแว่วมีลักษณะอย่างไร

อาการหูแว่ว (Auditory Hallucination) คือการได้ยินเสียงที่ไม่มีแหล่งกำเนิดเสียงอยู่จริง เป็นรูปแบบหนึ่งของอาการประสาทหลอน (Hallucination) ที่พบได้บ่อยที่สุด เสียงที่ได้ยินอาจมาในหลายรูปแบบ เช่น เสียงคนพูดคุย เสียงสั่งให้ทำสิ่งต่าง ๆ เสียงเรียกชื่อ หรือเสียงอื่น ๆ ที่ไม่มีความหมาย เช่น เสียงดนตรี เสียงเคาะ หรือเสียงหวีด โดยอาจเป็นเสียงที่ดังมาจากภายนอก หรือดังขึ้นภายในหัวก็ได้

อาการหลอน (Hallucination) มีอะไรบ้าง

นอกเหนือจากอาการหูแว่วแล้ว อาการประสาทหลอนยังสามารถเกิดขึ้นได้กับประสาทสัมผัสส่วนอื่น ๆ ด้วย เช่น

• อาการเห็นภาพหลอน (Visual Hallucination) คือการมองเห็นสิ่งที่คนอื่นมองไม่เห็น ซึ่งอาจเห็นเป็นภาพที่ชัดเจน เช่น เห็นคน สัตว์ หรือวัตถุต่าง ๆ หรืออาจเป็นภาพที่ไม่เป็นรูปร่าง เช่น เห็นแสงวูบวาบ หรือลวดลายเคลื่อนไหว
• อาการหลอนทางการได้กลิ่น (Olfactory Hallucination) คือการได้กลิ่นที่ไม่มีอยู่จริงในสภาพแวดล้อมนั้น ๆ กลิ่นที่ได้อาจเป็นกลิ่นที่ไม่พึงประสงค์ เช่น กลิ่นไหม้ หรือกลิ่นเหม็นเน่า ซึ่งบางครั้งผู้ป่วยอาจเชื่อว่าเป็นกลิ่นที่มาจากร่างกายของตนเอง
• อาการหลอนทางการรับรส (Gustatory Hallucination) คือการรับรู้รสชาติแปลก ๆ ในปาก โดยที่ไม่ได้กำลังรับประทานอะไรอยู่ รสชาติที่เกิดขึ้นมักเป็นรสที่ไม่พึงประสงค์ เช่น รสโลหะ หรือรสขม และมักพบได้ในผู้ป่วยที่เป็นโรคลมชัก
• อาการหลอนทางการสัมผัส (Tactile Hallucination) คือความรู้สึกที่เกิดขึ้นบนผิวหนังหรือภายในร่างกายโดยไม่มีสิ่งกระตุ้นจริง ผู้ป่วยอาจรู้สึกเหมือนมีแมลงไต่ตามผิวหนัง รู้สึกเหมือนถูกสัมผัส หรือรู้สึกว่าอวัยวะภายในกำลังเคลื่อนไหว ซึ่งเป็นอาการที่สร้างความรู้สึกไม่สบายตัวอย่างมาก

หูแว่วเกิดจากสาเหตุอะไรได้บ้าง

อาการหูแว่ว สามารถแบ่งกลุ่มสาเหตุหลัก ๆ ได้ดังนี้

• โรคทางสุขภาพจิต เป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุดของอาการหูแว่ว เช่น
  • โรคจิตเภท (Schizophrenia)
  • โรคจิตทางอารมณ์ (Schizoaffective Disorder)
  • โรคอารมณ์สองขั้ว หรือโรคไบโพลาร์ (Bipolar Disorder)
  • ภาวะซึมเศร้า
  • ภาวะบุคลิกภาพผิดปกติชนิดก้ำกึ่ง (Borderline Personality Disorder)
  • โรคเครียดหลังผ่านเหตุการณ์ร้ายแรง (PTSD)
• โรคทางสมองและระบบประสาท ระบบประสาทส่วนกลางมีหน้าที่ในการประมวลผลข้อมูลจากประสาทสัมผัส เมื่อมีความผิดปกติเกิดขึ้น อาจส่งผลให้การรับรู้เสียงเปลี่ยนแปลงไป และเกิดอาการหูแว่วได้ เช่น
  • โรคพาร์กินสัน
  • โรคลมชัก
  • เนื้องอกในสมอง
  • โรคอัลไซเมอร์
• ปัญหาทางหูและการได้ยิน เช่น การบาดเจ็บที่หู การติดเชื้อในหูชั้นใน มีเนื้องอกในหู อาการได้ยินเสียงในหู (Tinnitus) หรือการได้รับเสียงดังติดต่อกันนาน จนส่งผลต่อการทำงานของระบบการได้ยินและนำไปสู่การหูแว่ว
• ปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ

• การใช้สารเสพติดและเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
• ผลข้างเคียงของยาบางชนิด โดยเฉพาะยาที่ส่งผลต่อระบบประสาทส่วนกลาง
• มีความเครียด ความกังวล และอารมณ์ทางลบที่สะสมจนถึงขั้นทำให้ระบบประสาทรวนได้
• มีปัญหาการนอนหลับ เช่น โรคลมหลับ (Narcolepsy) นอนไม่หลับ อดนอนติดต่อกันเป็นเวลานาน หรืออาการผล็อยหลับโดยไม่สามารถควบคุมได้

ลักษณะอาการหูแว่วที่มักพบในโรคจิตเภท

แม้ว่าอาการหูแว่วจะเกิดได้จากหลายสาเหตุ แต่มีลักษณะอาการบางอย่างที่มักพบได้บ่อยและค่อนข้างจำเพาะในผู้ป่วยโรคจิตเภท ซึ่งผู้ป่วยจะได้ยินเสียงเหล่านี้ในขณะที่ตื่นและรู้ตัวดี ไม่ใช่แค่การได้ยินเสียงเรียกชื่อเป็นครั้งคราว หรือได้ยินเฉพาะในช่วงเคลิ้มหลับเท่านั้น โดยรูปแบบของเสียงที่พบบ่อย ได้แก่

• หูแว่วได้ยินเสียงคนคุยกัน อาจเป็นเสียงคน 1 คนหรือมากกว่านั้นกำลังพูดคุย โต้เถียง หรือวิพากษ์วิจารณ์เรื่องราวที่เกี่ยวกับตัวผู้ป่วย
• หูแว่วได้ยินเสียงวิจารณ์การกระทำ เป็นเสียงคนเดียวที่คอยพูดบรรยายหรือวิจารณ์ทุกการกระทำของผู้ป่วยอยู่ตลอดเวลา
• หูแว่วได้ยินความคิดของตนเองดังออกมาเป็นเสียงพูด เกือบจะพร้อม ๆ กับที่คิดอยู่ข้างใน

อาการหูแว่วเหล่านี้สามารถเกิดขึ้นได้ทุกเวลาทั้งกลางวันและกลางคืน และสร้างความทุกข์ทรมานทางจิตใจให้ผู้ป่วยอย่างมาก จนบางคนพยายามหลีกเลี่ยงเสียงโดยการเปิดเพลงหรือฟังเสียงอื่นดัง ๆ เพื่อกลบเสียงแว่วนั้น

การวินิจฉัยอาการหูแว่ว

การวินิจฉัยเพื่อหาสาเหตุของอาการหูแว่ว แพทย์จะใช้หลายวิธีประกอบกัน เริ่มจากการซักประวัติอย่างละเอียดเกี่ยวกับลักษณะของเสียงที่ได้ยิน ประวัติการใช้ยา และปัญหาสุขภาพอื่น ๆ ตามด้วยการตรวจร่างกายและระบบประสาท ในบางกรณีอาจมีการตรวจเพิ่มเติม เช่น การตรวจเลือด การตรวจการได้ยิน หรือการทำ MRI หรือ CT Scan สมอง เพื่อประเมินความผิดปกติทางโครงสร้าง และสุดท้ายคือการประเมินทางจิตเวชเพื่อวินิจฉัยภาวะทางสุขภาพจิตที่อาจเป็นต้นตอของอาการ

แนวทางการรักษาอาการหูแว่ว

การรักษาจะมุ่งเน้นไปที่การจัดการสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการ ไม่ใช่แค่การรักษาอาการหูแว่วเพียงอย่างเดียว หากมีสาเหตุจากโรคทางจิตเวช แพทย์อาจพิจารณาให้ยาในกลุ่มยารักษาโรคจิตเพื่อช่วยปรับสมดุลสารเคมีในสมองและลดอาการหลอน ควบคู่ไปกับการทำจิตบำบัด เช่น การบำบัดทางความคิดและพฤติกรรม (CBT) เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยเรียนรู้วิธีรับมือกับเสียงที่ได้ยินและลดความทุกข์ทรมานจากอาการ แต่หากอาการหูแว่วเกิดจากโรคทางกายอื่น ๆ การรักษาโรคต้นเหตุนั้น ๆ จะช่วยให้อาการหูแว่วดีขึ้นหรือหายไปได้

วิธีดูแลและช่วยเหลือคนใกล้ชิดที่มีอาการหูแว่ว

• ให้ผู้ป่วยได้เล่าเรื่องราวและความรู้สึกโดยไม่ตัดสิน และไม่ควรปฏิเสธหรือโต้แย้งอย่างรุนแรงว่าเสียงนั้นไม่มีจริง
• สังเกตเฝ้าระวังพฤติกรรมของผู้ป่วยอย่างใกล้ชิด หากเสียงที่ได้ยินมีเนื้อหาที่อาจก่อให้เกิดอันตราย ควรจัดเก็บสิ่งของมีคม หรือยาต่าง ๆ ให้อยู่ในที่ปลอดภัย
• ลองชวนทำกิจกรรมง่าย ๆ เพื่อช่วยเบี่ยงเบนความสนใจจากเสียงที่รบกวน เช่น การเปิดเพลงฟังสบาย ๆ หรือการชวนออกไปเดินเล่น
• ให้กำลังใจและสนับสนุนให้เขาไปพบแพทย์เพื่อค้นหาสาเหตุที่แท้จริง ซึ่งเป็นขั้นตอนการช่วยเหลือที่สำคัญที่สุด
• ดูแลให้ผู้ป่วยรับประทานยาตามแผนการรักษาอย่างสม่ำเสมอหลังได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์
• คอยสังเกตอาการข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นจากยาและรวบรวมข้อมูลเพื่อรายงานให้แพทย์ทราบ
• นัดหมายและพาผู้ป่วยไปพบแพทย์ตามกำหนดอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้การรักษามีความต่อเนื่อง

หูแว่วเป็นสัญญาณของโรคจิตเภท รีบพบแพทย์เพื่อการดูแลที่ทันท่วงที

จากประสบการณ์ อาการหูแว่วภาพหลอนจะเป็นอาการที่อาจจะเกิดในทั้งโรคทางร่างกาย และโรคทางจิตใจกรบวนการดูแลผู้ป้วยแรกรับมักต้องมีการซักประวัติ ตรวจร่างกาย และส่งตรวจเลือดและการเอ็กเรย์ที่จำเป็นเพื่อประเมินสาเหตุ ไม่ใช่ทุกอาการหูแว่วภาพหลอนจะเป็นอาการทางจิตเวชเท่านั้น สำคัญคือการที่เราสืบหา และรักษาได้อย่างตรงจุด

อาการหูแว่วไม่ใช่เรื่องที่ควรปล่อยปละละเลย เพราะเป็นอาการที่บ่งชี้ถึงภาวะผิดปกติบางอย่างของร่างกายหรือจิตใจ การเพิกเฉยต่อสัญญาณเตือนนี้อาจทำให้โรคที่เป็นต้นเหตุลุกลามจนรุนแรงขึ้นได้ ดังนั้น หากคุณหรือคนใกล้ชิดกำลังเผชิญกับอาการหูแว่ว สิ่งที่ควรทำที่สุดคือการเข้าปรึกษาจิตแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัยอย่างถูกต้อง

หากคุณมองหาโรงพยาบาลจิตเวช ใกล้ฉัน ที่พร้อมให้การดูแล ที่โรงพยาบาลแบงค็อก เมนทัล เฮลท์ (BMHH) เรามีทีมจิตแพทย์ที่พร้อมรับฟังและตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียด เพื่อค้นหาต้นตอของปัญหาและวางแผนการดูแลรักษาที่เหมาะสมสำหรับแต่ละบุคคล ช่วยให้คุณคลายความกังวลและกลับมาใช้ชีวิตได้อย่างสงบสุขอีกครั้ง

นัดหมายเข้าพบจิตแพทย์และสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่

โทรศัพท์: 02-589-1889

LINE Official Account: @bmhh

Location: https://maps.app.goo.gl/MCKXwQMK1mCshWKdA

บทความโดย
พญ.ปัทมาพร ทองสุขดี
จิตเวชเด็กและวัยรุ่น
โรงพยาบาลแบงค็อก เมนทัล เฮลท์ (BMHH) / Bangkok Mental Health Hospital (BMHH)